Halina Parafianowicz jest absolwentką Instytutu Historycznego na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie uzyskała doktorat i habilitację, a także - na wniosek Rady Wydziału  Historycznego – profesurę w lipcu 2008 roku. Od początku pracy zawodowej związana jest z Uniwersytetem w Białymstoku (początkowo Filią UW). W latach 1999–2005, przez dwie kadencje była dziekanem Wydziału Historyczno-Socjologicznego, a w latach 2005–2008 prorektorem ds. nauki i współpracy z zagranicą. Aktualnie kieruje Katedrą Historii Powszechnej Najnowszej na Wydziale Historii i Stosunków Międzynarodowych. Przez kilkanaście lat (do 2019 roku) była redaktor naczelną “Białostockich Tek Historycznych”. Od lat jest członkinią redakcji, tzw. International Contributing Editor w prestiżowym periodyku „Journal of American History”.

Brała udział w wielu konferencjach naukowych krajowych i zagranicznych. Jest organizatorką dorocznych konferencji  amerykanistycznych - Professor Andrzej Bartnicki Forum for Advanced Studies on the United States, które od 2008 roku odbywają się na Uniwersytecie w Białymstoku.

W latach 2017–2019 była wiceprzewodniczącą Komisji Humanistycznej PAN w Olsztynie i Białymstoku z siedzibą w Olsztynie, a od 18 kwietnia 2019 jest przewodniczącą tejże Komisji w kadencji 2019–2022.

Za pracę naukową otrzymała Nagrodę Rektora Uniwersytetu Warszawskiego oraz kilkakrotnie Nagrodę Rektora Uniwersytetu w Białymstoku.

W 2004 r. odznaczona została Złotym Krzyżem Zasługi, a w 2008 r. otrzymała Medal Komisji Edukacji Narodowej.

Specjalizuje się w dziejach powszechnych, zwłaszcza w społecznej i politycznej historii Stanów Zjednoczonych i Europy Środkowo-Wschodniej w XIX-XX w. Ważnym obszarem jej zainteresowań badawczych jest amerykańska dyplomacja i polityka Stanów Zjednoczonych wobec Europy Środkowo-Wschodniej, mit amerykański, jak również biografistyka, prezydentura i first ladies oraz szeroko rozumiana problematyka kobieca, a w szczególności aktywność publiczna i polityczna Amerykanek.

Prowadziła badania w wielu archiwach, bibliotekach i ośrodkach naukowych zagranicznych, zwłaszcza w USA, Niemczech, Czechach, Holandii i Wielkiej Brytanii. Była laureatką prestiżowych stypendiów, m. in. American Council of Learned Societies, Woodrow Wilson International Center for Scholars, Roosevelt Study Center, Rockefeller Foundation, Hoover Institution on War, Revolution and Peace, John F. Kennedy Institute for North American Studies oraz Fulbright Fellowship. W 2019 roku została laureatką specjalnej nagrody (Centennial Award) ustanowionej wspólnie przez Fundację Kościuszkowską i Ambasadę Stanów Zjednoczonych w Warszawie z okazji  stulecia polsko-amerykańskich stosunków dyplomatycznych.

Obszarem jej zainteresowań badawczych jest aktualnie historia i pamięć Amerykanów, a także Europejczyków o obu wojnach światowych.

Czechosłowacja w polityce Stanów Zjednoczonych w latach 1918-1933, Białystok: Dział Wydawnictw Filii Uniwersytetu Warszawskiego 1996, ss. 319.

Eleanor Anna Roosevelt (1884-1962): W cieniu wielkiego męża, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2000, ss. 234.

Polish Perspectives on American History. Insights, Interpretations, Revisions, by Halina Parafianowicz, Białystok: Bialystok University Press 2013, ss. 359.

Watersheds in Time and Place: Writing American History In Europe (współautorstwo) (in:) Historians across Borders. Writing American History in a Global Age, by N. Barreyre, M. Heale, S. Tuck, and C. Vidal, Berkeley: University of California Press 2014, pp. 3-33.

Characteristics and Contours: Mapping American History in Europe, by Susan-Mary Grant, Michael Heale, Halina Parafianowicz, and Maurizio Vaudagna, “American Historical Review” 2014, v. 119, No 3, pp. 749-759.

O pionierkach w dyplomacji amerykańskiej i Ruth Bryan Owen - pierwszej Madame Poseł USA, „Dzieje Najnowsze”, nr 3, 2018, s. 161-184.

Herbert Hoover and Poland, 1929-1933: Between Myth and Reality (in:) Great Power Polities Towards Central Europe, 1916-1945, ed. by Aliaksandr Piahanau, Bristol: E-International Relations Publishing 2019, pp. 176-198.

Florence “Daisy” Harriman i jej praca dyplomatyczna w Norwegii, “Dzieje Najnowsze”, nr 1, 2019, s. 99-119.

Behind the Iron Curtain: Eleanor Roosevelt’s Visit to Poland in 1960 (in:) Eleanor Roosevelt’s Views on Diplomacy and Democracy. The Global Citizen, by Dario Fazzi, Anya Luscombe, New York: Palgrave McMillan 2020, pp. 83-103.

Great War i Good War. Historia i pamięć Amerykanów, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2020, ss. 195.

Prowadziła rozliczne zajęcia (konwersatoria, wykłady i wykłady monograficzne) z wielu przedmiotów, zwłaszcza z historii Polski i powszechnej XX wieku oraz współczesnych stosunków międzynarodowych. Wykłady monograficzne dotyczą przede wszystkim polityki Stanów Zjednoczonych wobec Europy Środkowo-Wschodniej w XX wieku, stosunków polsko-amerykańskich, mitu amerykańskiego i Polonii amerykańskiej.

Jest promotorką ponad 110 prac magisterskich z historii, amerykanistyki i anglistyki. Była inicjatorką i opiekunką specjalizacji amerykanistycznej na stosunkach międzynarodowych, gdzie prowadzi/ła wykłady z historii Stanów Zjednoczonych, amerykańskiej polityki zagranicznej i prezydentury z perspektywy first ladies

DOKTORANCI  

Na seminarium doktorskim poświęconym historii Stanów Zjednoczonych i Europy Środkowo-Wschodniej w XIX-XX w. powstało siedem dysertacji doktorskich. Aktualnie uczestnikiem seminarium doktorskiego jest mgr Adam Kubiak.