Aktualna strona Wydziału Historii: https://historia.uwb.edu.pl/
Aktualna strona Wydziału Stosunków Międzynarodowych: https://sm.uwb.edu.pl/
Nierówności ekonomiczne w Rzeczypospolitej Obojga Narodów i ich społeczno-polityczne konsekwencje
Nr projektu: 2018/31/D/HS3/00904
Źródło finansowania: Narodowe Centrum Nauki
Rodzaj projektu: Sonata
Kierownik: dr Radosław Poniat
Wysokość finansowania: 337.400 zł
Rozpoczęcie: 2019
Podstawowym rezultatem projektu będzie baza danych dotyczących zróżnicowania majątkowego w wybranych regionach Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Oparta ona będzie ma informacjach pochodzących ze spisów szlacheckich i kościelnych podatników.
Baza danych stanowić też będzie podstawę do dalszych analiz, wykraczających poza proste zrelacjonowanie wskaźników zróżnicowania majątkowego. Drugą fazą projektu będzie zweryfikowanie na podstawie zgromadzonych danych trzech hipotez badawczych z zakresu historii społeczno-politycznej Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
A. Między XVI a XVIII stuleciem nierówności ekonomiczne wśród szlachty ulegały wyraźnemu pogłębieniu.
B. Poszczególne regiony Rzeczpospolitej charakteryzowały się bardzo zróżnicowanymi poziomami nierówności ekonomicznych. Najniższe wartości występowały w zachodnich województwach Korony, a najwyższe na terenie Wielkiego Księstwa Litewskiego.
C. Zjawiska opisane w hipotezach A i B warunkowały stopień aktywności politycznej ogółu stanu szlacheckiego. W regionach i okresach charakteryzujących się większymi nierównościami wzrastało znaczenie klientelizmu, a rzeczywista aktywność polityczna dotyczyła tylko wąskiej grupy najbogatszych przedstawicieli szlachty.
Choć każda z powyższych hipotez była już podnoszona w literaturze przedmiotu, jak dotąd nie były one poddawane pogłębionej analizie statystycznej i należy je uznać raczej za opinie oparte na przekonaniu poszczególnych badaczy niż fakty udowodnione za pomocą pogłębionych badań.
Badania dotyczące nierówności ekonomicznych mają w światowej historiografii już utrwaloną pozycję. W porównaniu z bogatą i wciąż wrastającą literaturą światową, polskie badania nad tym zagadnieniem określić trzeba jako dość ubogie. Wobec braku szeroko zakrojonych badań dotyczących nierówności ekonomicznych w Rzeczypospolitej, o metodologii porównywalnej ze stosowaną w nauce światowej, rezultat analiz prowadzonych w ramach projektu powinny wnieść wiele do naszej wiedzy na temat historii gospodarczej i społecznej współczesnej Polski, Litwy, Ukrainy i Białorusi. Uzyskane wyniki zainteresują nie tylko międzynarodowe środowisko historyków, którzy ciągle poszukują nowych danych porównawczych i poszerzenia dostępnych im baz danych o kolejne regiony i okresy, ale też socjologów i politologów zaangażowanych w debaty nad historycznymi korzeniami współczesnych nierówności. Obok dostarczenia nowych danych, ważnym wkładem projektu będzie połączenie studiów nad gospodarką z analizą zjawisk społeczno-politycznych, w tym zwłaszcza kwestii takich jak klientelizm i partycypacja w życiu politycznym.
Piotr Łozowski
Radosław Poniat
W ramach naszego serwisu www stosujemy pliki cookies zapisywane na urządzeniu użytkownika w celu dostosowania zachowania serwisu do indywidualnych preferencji użytkownika oraz w celach statystycznych. Użytkownik ma możliwość samodzielnej zmiany ustawień dotyczących cookies w swojej przeglądarce internetowej. Więcej informacji można znaleźć w Polityce Prywatności Uniwersytetu w Białymstoku. Korzystając ze strony wyrażają Państwo zgodę na używanie plików cookies, zgodnie z ustawieniami przeglądarki.